17 ಪಂಪನ ಪದ್ಯಗಳು : Pampa Information in Kannada

ಪಂಪ ಕನ್ನಡದ ಆದಿಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರು 10ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಇಂದು ಸಹ ಅತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಪಂಪನು ರಾಶ್ಟ್ರಕೂಟ ರಾಜವಂಶದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜೀವನವನ್ನಾಳಿದ ಮಹಾನ್ ಜೈನ ಕವಿ. ಇವರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೇವಲ ಕಾವ್ಯರೂಪದಲ್ಲೇ ಸೀಮಿತವಲ್ಲದೆ, ಧರ್ಮ, ನೈತಿಕತೆ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನೂ ಸಾರುತ್ತದೆ.
ಜಗದಿದನೆಲ್ಲಾ ಜೈನಧರ್ಮದ ಬೆಳಕು,
ಗುರುರಿಷಭನು ಮುಕ್ತಿಯ ದಾರಿಯನು ತೋರಿಸಿದನು.

ಧರ್ಮವೇ ನಿಜವೊಂದು ದೀಪ,
ಅದು ಬಾಳದ ದಿಕ್ಕನು ತೋರಿಸುವ ತೇಜಸ್ವಿ ಜ್ಯೋತಿ.

ಪೂಜೆಯೆಂದೆ ಭಾವಪೂರ್ಣ ನಮನ,
ಆರಾಧನೆಯ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದಲೇ ಸಮರ್ಪಣ.

ತಪಸ್ಸಿಗೆ ತಾಳ್ಮೆಯ ಕೈಕೊಡು,
ಮುಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗ ಬಿಳಿಗೊಳಿಸುವ ಶುದ್ಧತೆ ಪಡೆದುಕೊ.

ರಾಜಾ ನಷ್ಟವಾಯ್ತು ರಾಜಧರ್ಮವನು ಮರೆಯದನು,
ಅರ್ಜುನ ಧರ್ಮಪಥದ ಸೋಪುಳಿದ ಶೂರವನು.

ಪಂಪನು ಬರೆದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳು ಆದಿಪುರ್ವ ಮತ್ತು ವಿಕ್ರಮಾರ್ಜುನ ವಿಜಯ. ಆದಿಪುರ್ವದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೊದಲ ತೀರ್ಥಂಕರ ಶ್ರೀ ರಿಷಭದೇವರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಪದ್ಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಮಹತ್ವವನ್ನು, ತಪಸ್ಸಿನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಧರ್ಮಪರ ಜೀವನದ ಬಗೆಗೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ವಿಕ್ರಮಾರ್ಜುನ ವಿಜಯ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯವು ಮಹಾಭಾರತದ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅದು ಪಂಪನ ನೋಟದಿಂದ ಬರೆದಿದ್ದು, ಅರ್ಜುನನನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ, ಶೌರ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಜಧರ್ಮದ ವಿವರಣೆ ಇದೆ. ಪಂಪನು ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ನೆಲ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಯ ವೈಭವವನ್ನೂ ತೆರೆದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.
ವಿವೇಕವೆ ಮನುಜನ ಹಿರಿತನ,
ಅಹಂವನು ನಾಶಮಾಡು, ಸಮದೃಷ್ಟಿಯನು ಬೆಳೆಸು.

ಸತ್ಯದ ದಾರಿ ಕಠಿಣವಾಯಿತಾದರೂ,
ಅದು ಮುಕ್ತಿಗೆ ಮುನ್ನಡೆಯ ಮಾರ್ಗ.

ಅಭಿಮಾನ ದುರಹಂಕಾರವ್ಯರ್ಥ,
ನಮ್ರತೆಯ ದಾರಿ ನಿಜವಾದ ಜಯ.

ಅಪರಾಧಿ ತಾನು, ತಪ್ಪು ತಾನೇ,
ಬೇರನನೆ ಹೊರೆ ಹಾಕುವುದು ಮೋಸ.

ಸಂಧಾನವೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಯುದ್ಧ,
ಕ್ಷಮೆಯಲಿ ಶಕ್ತಿ ಜಗಕೆ ತೋರಿಸು.

ಪಂಪನು “ಅದಿಕವಿ” ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಬರೆದ ಭಾಷೆ ಅಷ್ಟು ಸರಳವೂ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವೂ ಆಗಿದ್ದು, ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ತಲುಪುವಂತಹದು. ಪಂಪನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಶೈಲಿಯು ಪ್ರೌಢಿ, ಸಂವೇದನೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಅವರ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಾಕ್ಚಾತುರ್ಯ, ತತ್ತ್ವಚಿಂತನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಅರ್ಥದ ಆಳವೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.

ಪಂಪನ ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯ “ಅರಸು ಬಂದನೆಂದೆಕ್ಕನು, ಕವಿ ಪಂಪನ ಬೇರರಿವನೆ?” ಎಂಬದು. ಇದರಿಂದ ಅವರ ಕವಿತ್ವದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನೂ ನೋಡಬಹುದು. ಪಂಪನು ಕವಿತೆ ಬರೆಯುವ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೂ ಮತ್ತು ಜೈನ ಧರ್ಮಕ್ಕೂ ಅಪಾರ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಧರ್ಮಪರ ಜನರೇ ದೇಶದ ಹೊನ್ನು,
ನೀತಿಯೇ ಸಮಾಜದ ನೆಲೆಗಟ್ಟು.

ಶೀಲವಂತನು ಎಲ್ಲಿ ಹೋದರೂ ಬೆಳಕು ಹರಡುತ್ತಾನೆ,
ಅವನ ಹಾದಿಯೇ ಧರ್ಮದ ಹಾದಿ.

ಮೂಕವೊಳು ಮಾತಾಡಿಸಿದ ನಿನ್ನ ಕರುಣೆ,
ಅಜ್ಞಾನವನು ದೂರ ಮಾಡಿದ ನಿನ್ನ ದಯೆ.

ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳಲ್ಲೆ ಸೆರೆಮನೆಯು,
ಮನಸ್ಸನ್ನು ಗೆದ್ದವನು ನಿಜ ಸಂತ.

ಆಹಾರವೂ ಸಮವಿರಲಿ,
ನಿಂದೆ – ಹೊಗಳಿಕೆಯಲಿ ಸಮತೆಯಿರಲಿ.

ಜಿತೇಂದ್ರಿಯನ ಜೀವನ ನಿಜವಾದ ಬಾಳು,
ಲೋಕದ ವ್ಯಾಮೋಹವನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಮುಕ್ತನಾಗು.

ಇಂದು ಸಹ ಪಂಪನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಓದಿದಾಗ, ಆ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ತಾತ್ಪರ್ಯಗಳು ನಮ್ಮ ಜೀವನಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಅವರು ಬರೆದ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪಂಪನು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಮೂಲ್ಯ ಹಿರಿತನವೆಂಬ ಮಾತು ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿ ಸತ್ಯ.